Dongeng bahasa sunda, gajah eleh ku sireum
Hiji waktu di tegalan di Afrika, aya hiji gajah keur ngadigleu wé leumpang ngagéyot di tegalan. Padahal di tegalan nu rék diliwatan ku gajah téh aya sireum lobana mangjuta-juta, keur digawé nyieun sayang. Kapan di tegalan Afrika mah sireum téh nyarieun sayangna marucunghul patingrunggunuk. Tampolana ku gedéna sayang sireum téh aya nu segedé pasir leutik patingarenclo.
Di jero éta sayang sireum nu lobana jutaan téh ngarendog, baranahan. Jeung lain siga sireum di urang. Sireum Afrika mah bentukna rék siga sireum tataman lamun di urang. Galak sabab mun geus ngaronom mangsana, bakal amburadul. Singa, zébra ogé teu mangga pulia mun geus dironom ku éta sireum mah.
Ari minangka alat komunikasina antarsireum téh nya éta “anténeu” opat jiga tanduk. Lamun hiji sireum Afrika manggihan kadaharan, “anténeuna” téa tingarulang méré kode jeung soara. Jauhna éta alat téh bisa rébuan méter. Nya kusabab kitu, mun hiji sireum meunang kahakanan, dina waktu sababaraha menit jutaan sireum bisa nambrong hiji sato gedé, umpamana singa nu geus rerémpo atawa zébra, bisa diserang ukur jamjaman kari tulang-taléngna wungkul. Ngagéhan ajag.
Basa gajah ngaliwat ka éta tegalan téh, aya nu nangenan nya éta manuk dadali. Manéhna karunyaeun bisi sayang sireum nu keur babareungan dijieun téh digelé ku gajah. Nya gajah téh dibéjaan.
“Gajah, kadé leumpang téh ulah noyod ka lebah dinya, sabab sireum keur nyarieun sayang bisi katincak karunya,” ceuk manuk dadali ngingétan.
“Wah na asana téh pira sireum. Katincakan mah paling gé pejét!” gajah némbalanana téh sombong pisan, asa aing gedé, asa aing kuat. Ka nu leutik téh teu ngahargaan pisan.
Kitu deu kadal Afrika gé nu haat ngabéjaan ka gajah sangkan ulah noyod bisi nincak sayang sireum, teu diwaro anggur terus wé gajah téh ngadigleu muru jutaan sireum nu keur parulang anting ngakutan taneuh ti jero lombang.
Na barang anjok kana gundukan imah sireum téa, ngan leyé .. leyé wé sireum nu aya réwuna téh ditincakan, atuh ngan hos paraéh wé da teu kaburu kabur.
Ningali rayatna rébuan paraéh ditincakan ku gajah, raja sireum ambekun pisan. Gajah ditangtang perang. Gajah ditantang kitu téh lain sadar kana kasalahanana, kalah ka atoh bari sombong. Manéhna seuseurian. Ari sireum nyieun siasat keur perang jeung gajah téh réwuan sireum téh nyieun lombang nu jeronan salaput gajah.
Dina waktu nu geus ditangtukeun perang dimimitian. Loba sato séjén nu ngalalajoan perang campuhna antara pasukan sireum jeung gajah téh.
Gajah nyuruntul rék ngaleyek réwuan sireum nu nangtang perang ka gajah. Sireum ngahajakeun nangtang ti jajalaneun nu geus meunang ngagali téa. Atuh ditangtang kitu asa diléléwéan, gajah téh beuki ambek. Sebrut nyuruntul ka hareup teu tolih tincakeun. Atuh puguh wé barang nepi kana lombang téa, ngan gurawil wé gajah téh asup kana lombang bari tigurawil kana lombang. Gajah ukur bisa ugal-ugil teu bisaeun hanjat. Sireum geus puguh nempo lawanna tigebrus téh teu ngengkékeun deui terus wé napuk nyarocoan. Teu dibéré ampun beuki lila sireum téh beuki loba, antukna gajah bobor karahayuan teu kuat ngalawan sireum nu ceuk ukuran mah sakitu leutikna, lain tandingna.*** (Galura)
Di jero éta sayang sireum nu lobana jutaan téh ngarendog, baranahan. Jeung lain siga sireum di urang. Sireum Afrika mah bentukna rék siga sireum tataman lamun di urang. Galak sabab mun geus ngaronom mangsana, bakal amburadul. Singa, zébra ogé teu mangga pulia mun geus dironom ku éta sireum mah.
Ari minangka alat komunikasina antarsireum téh nya éta “anténeu” opat jiga tanduk. Lamun hiji sireum Afrika manggihan kadaharan, “anténeuna” téa tingarulang méré kode jeung soara. Jauhna éta alat téh bisa rébuan méter. Nya kusabab kitu, mun hiji sireum meunang kahakanan, dina waktu sababaraha menit jutaan sireum bisa nambrong hiji sato gedé, umpamana singa nu geus rerémpo atawa zébra, bisa diserang ukur jamjaman kari tulang-taléngna wungkul. Ngagéhan ajag.
Basa gajah ngaliwat ka éta tegalan téh, aya nu nangenan nya éta manuk dadali. Manéhna karunyaeun bisi sayang sireum nu keur babareungan dijieun téh digelé ku gajah. Nya gajah téh dibéjaan.
“Gajah, kadé leumpang téh ulah noyod ka lebah dinya, sabab sireum keur nyarieun sayang bisi katincak karunya,” ceuk manuk dadali ngingétan.
“Wah na asana téh pira sireum. Katincakan mah paling gé pejét!” gajah némbalanana téh sombong pisan, asa aing gedé, asa aing kuat. Ka nu leutik téh teu ngahargaan pisan.
Kitu deu kadal Afrika gé nu haat ngabéjaan ka gajah sangkan ulah noyod bisi nincak sayang sireum, teu diwaro anggur terus wé gajah téh ngadigleu muru jutaan sireum nu keur parulang anting ngakutan taneuh ti jero lombang.
Na barang anjok kana gundukan imah sireum téa, ngan leyé .. leyé wé sireum nu aya réwuna téh ditincakan, atuh ngan hos paraéh wé da teu kaburu kabur.
Ningali rayatna rébuan paraéh ditincakan ku gajah, raja sireum ambekun pisan. Gajah ditangtang perang. Gajah ditantang kitu téh lain sadar kana kasalahanana, kalah ka atoh bari sombong. Manéhna seuseurian. Ari sireum nyieun siasat keur perang jeung gajah téh réwuan sireum téh nyieun lombang nu jeronan salaput gajah.
Dina waktu nu geus ditangtukeun perang dimimitian. Loba sato séjén nu ngalalajoan perang campuhna antara pasukan sireum jeung gajah téh.
Gajah nyuruntul rék ngaleyek réwuan sireum nu nangtang perang ka gajah. Sireum ngahajakeun nangtang ti jajalaneun nu geus meunang ngagali téa. Atuh ditangtang kitu asa diléléwéan, gajah téh beuki ambek. Sebrut nyuruntul ka hareup teu tolih tincakeun. Atuh puguh wé barang nepi kana lombang téa, ngan gurawil wé gajah téh asup kana lombang bari tigurawil kana lombang. Gajah ukur bisa ugal-ugil teu bisaeun hanjat. Sireum geus puguh nempo lawanna tigebrus téh teu ngengkékeun deui terus wé napuk nyarocoan. Teu dibéré ampun beuki lila sireum téh beuki loba, antukna gajah bobor karahayuan teu kuat ngalawan sireum nu ceuk ukuran mah sakitu leutikna, lain tandingna.*** (Galura)
0 komentar:
Posting Komentar